| Afrikaans |
| has gloss | afr: Die maan is die enigste natuurlike satelliet van die aarde en die vyfde grootste in ons sonnestelsel, na Ganymed (Jupiter), Titan (Saturnus), Kallisto en Io (albei satelliete van Jupiter). Dit het geen ander formele naam as "die maan" nie, alhoewel dit soms Luna (Latyns vir maan) genoem word om dit te onderskei van die algemene term "maan". Luna (soms ook Diana) is die Romeinse godin van die maan, die diere en die jag. Haar tradisionele simbool is die groeiende of halfmaan. |
| lexicalization | afr: maan |
| Assyrian Neo-Aramaic |
| has gloss | aii: ܣܗܪܐ ܗܘ/ܗܝ ܓܒܝܠܬܐ ܡܘܙܠܬܢܝܬܐ ܝܚܝܕܬܐ ܕܐܪܥܐ ܒܛܟܣܐ ܕܫܡܫܐ܀ |
| lexicalization | aii: ܣܗܪܐ |
| Amharic |
| has gloss | amh: ጨረቃ የመሬት ብቸኛዋ ሳተላይት ስትሆን በሥርዓተ-ፀሐይ ውስጥ አምስተኛ ትልቅ ሳተላይት ናት። ከመሬት መሀል እስከ ጨረቃ መሀል ድረስ ያለው አማካይ ርቀት 384,403 ኪ.ሜ. (238,857 ማይል) ያህል ነው። ይህ ርቀት ከመሬት አንድ ጫፍ እስከ ሌላኛው ተቃራኒ ጫፍ (diameter) ያለውን ርቀት ሰላሳ (30X) ይበልጣል። ሁለቱ አካላት ሥርዓታቸውን የሚጠብቁበት ማዕከላዊ ነጥብ 1,700 ኪ.ሜ. (1,100 ማይል]]) ማለትም የመሬትን ራዲየስ አንድ አራተኛ (1/4) ከመሬት ጠለል ዝቅ ብሎ ይገኛል። ጨረቃ በመሬት ዙሪያ በየ27.3 ቀናት አንድ ሙሉ ዙር ታጠናቅቃለች። ይህም መዞር ለጨረቃ በየ29.5 ቀናት የሞላና የጎደለ መመልክ መያዝ ዋና ምክንያት ነው። የጨረቃ ከአንድ ጫፍ እስከ ሌላኛው ተቃራኒ ጫፍ (diameter) ያለው ርቀት 3,474 ኪሜ (2,159 ማይል) ሲሆን ከመሬት ተመሳሳይ አንድ አራተኛ (1/4 X የመሬት ዲያሜትር) በትንሽ ይበልጣል። የመሬትን አንድ አራተኛ ስፋት ሲኖራት ይዘቷ (volume) ግን የመሬትን ሁለት በመቶ (2%) ብቻ ነው። የጨረቃ ስበት የመሬት ስበትን አስራ ሰባት በመቶ (17%) ጋር ይነጻፀራል። ጨረቃ የሰው ልጅ ያረፈባት ብቸኛዋ የጠፈር አካል ናት። የቃል ትርጉም እና የስያሜ ታሪክ ይህች የመሬት ብቸኛ ሳተላይት በአማርኛ ጨረቃ ስትሆን በእንግሊዝኛው ደግሞ the Moon ትባላላለች። Moon የጀርመንኛ ቃል ሲሆን ከላቲን mensis እና ከጥንታዊ ግሪክ μήνας ተመሳሳይ የሆነ ወር የሚል ትርጉም አላቸው። ለቃሉ መፈጠር ከወር በተጨማሪ እንደ ሰኞ እና የወር አበባ የመሰሉ ቃላት አንድም በእንግሊዝኛው ትርጉማቸው ከቃሉ ጋር ተመሳሳይ አጀማመር በመኖሩ አልያም በሂደታቸው ርዝማኔ ከጨረቃ ጋር ስለሚገናኙ አስተዋጽዖ አላቸው። አካላዊ ባህሪያት 'ጨረቃ ከመሬት አንፃር ስትትታይ ግዙፍ አካል ናት። ይህም ከላይ ለማነፃፅእር እንደተሞከረው የመሬትን አንድ አራተኛ ዲያሜትር መኖሯ እና የመሬትን አንድ ሰማኒያኛ (1/80 X የመሬት ክብደት) መመዘኗ ያረጋግጣል። እህ እንግዲህ ሳተላይቷ ከባለቤት ፕላኔቷ ጋር ምን ያህል የመጠን ቅርርብ እንዳላት ያሳያል (ምንም... |
| lexicalization | amh: ጨረቃ |
| Old English (ca. 450-1100) |
| has gloss | ang: Se Mōna is þæt þe ymbgǣþ þā eorðan, oþþe ōðere planētan. Hē nis ȝemǣne sƿā grēat sƿā planēta. |
| lexicalization | ang: Móna |
| lexicalization | ang: Mōna |
| Arabic |
| has gloss | ara: | id="toc" style="margin-left: 1em; float:left; width: 25em; text-align:left;" |+ القمر |----- | align="center" bgcolor="#000000" colspan="2" | |----- ! bgcolor="#ffc0c0" colspan="2" | خواص مدارية |----- ! align="left" | نصف القطر المداري المتوسط | 384.400 كم |----- ! align="left" | لا مركزية | 0,0549 |----- ! align="left" | فترة المدار | 27 يوم 7 ساعة 43,7 دقيقة |----- ! align="left" | الإنحناء | 5,1454° |----- ! align="left" | هو قمر طبيعي ل | الأرض |----- ! bgcolor="#ffc0c0" colspan="2" | قطر زاوي |----- ! align="left" | في الحضيض | 33 28,8" |----- ! align="left" | في الذروة | 29 23,2" |----- ! align="left" | متوسط القطر | 31' 5,2" |----- ! bgcolor="#ffc0c0" colspan="2" | الخصائص الفيزيائية |----- ! align="left" | قطر الدائرة خط الاستواء | 3.474,8 km |----- ! align="left" | المساحة | 38 ملايين km2 |----- ! align="left" | كثافة | 7,349 × 1022 kg |----- ! align="left" | ثقالة متوسطة | 3,34 غ/cm3 |----- ! align="left" |الجاذبية السطحية | 1,62 m/s2 |----- ! align="left" | سرعة الإفلات | 2,38 km/s |----- ! align="left" |فترة الدوران | 27d 7h 43,7min |----- ! align="left" | ميل محوري | 1,5424° |----- ! align="left" | البياض | 0,12 |----- ! align="left" | درجة حرارة السطح | |... |
| lexicalization | ara: قمر(جرم) |
| lexicalization | ara: قمر |
| Aragonese |
| has gloss | arg: A Luna ye o unico satelite natural da Tierra y o zinqueno satelite natural más gran do . Ye lastro más amanau ta Tierra, y o que millor se conoix. O suyo diametro ye de 3.475 km (menos un terzio do terrestre) y a distanzia meya ta Tierra ye de 384.400 km, bellas trenta begadas o diametro da Tierra. Fa un chiro arredol da tierra en 27.3 días (periodo orbital) y a bariazión periodica da cheometría do sistema Tierra-Luna-Sol ye a responsable das fases lunars, que se repiten cada 29.5 días (periodo sinodico). Tien una masa muito menor que a terrestre, y lazelerazión da grabedat ye alto u baixo 1/6 da da Tierra. A suya superfizie ye plena de cráters y poseye una atmosfera muito tenue. Bista dende a Tierra, ye locheto terestre más brilant dimpués do Sol, encara que no brila por ella mesma, si que refleixa a luz do sol. |
| lexicalization | arg: Luna |
| Egyptian Arabic |
| lexicalization | arz: قمر |
| Asturian |
| has gloss | ast: | id="toc" style="margin-left: 1em; float:right; width: 25em;" |+ Lluna |----- | align="center" bgcolor="#000000" colspan="2" | |----- ! bgcolor="#ffc0c0" colspan="2" | Carauterístiques orbitales |----- ! align="left" | Radiu orbital mediu | 384.400 km |----- ! align="left" | Escentricidá | 0,0549 |----- ! align="left" | Periodu de rotación | 27díes 7hores 43,7minutos |----- ! align="left" | Enclín | 5,1454° |----- ! align="left" | Ye un satélite de | la Tierra |----- ! bgcolor="#ffc0c0" colspan="2" | Diámetru angular xeocéntricu |----- ! align="left" | Nel perixéu | 33 28,8" |----- ! align="left" | Nel apoxéu | 29 23,2" |----- ! align="left" | Diámetru mediu | 31 05,2" |----- ! bgcolor="#ffc0c0" colspan="2" | Carauterístiques físiques |----- ! align="left" | Diámetru Ecuatorial | 3.474,8 km |----- ! align="left" | Superficie | 38 millones de km² |----- ! align="left" | Masa | 7.349 × 1022 kg |----- ! align="left" | Densidá media | 3,34 g/cm³ |----- ! align="left" | Gravedá superficial | 1.62 m/s² |----- ! align="left" | Períodu de rotación | 27díes 7hores 43,7minutos |----- ! align="left" | Enclín axal | 1,5424° |----- ! align="left" | Albedu | 0,12 |----- ! align="left" |... |
| lexicalization | ast: Lluna |
| Aymara |
| has gloss | aym: Phaxsi * : Uraqi pacharu muruq’jama muyuri, intina lupipampi uraqi pacharu aruma qhantayiri. * : Maraxa tunka payani phaxsniwa. Ukhamarusa, maya phaxsixa 30 uruniwa. |
| lexicalization | aym: Phaxsi |
| Azerbaijani |
| has gloss | aze: Ay - Yer planetinin yeganə təbii peyki. Yer və Ayın mərkəzləri arasındakı məsafə orta hesabla 384 467 km-dir. Ayın Yer ətrafında bir tam dövrü 27 gün, 7 saat, 44 dəqiqə və 2,803 saniyədir. Saatda 3679 km yolu qət edir. |
| lexicalization | aze: Ay |
| Belarusian |
| has gloss | bel: Ме́сяц — адзіны натуральны спадарожнік Зямлі і пяты па велічыні ў Сонечнай сыстэме. Сярэдняя адлегласьць ад цэнтру Зямлі да цэнтру Месяца — 384 403 км, што адпавядае каля 30 дыямэтрам Зямлі. |
| lexicalization | bel: Месяц, спадарожнік Зямлі |
| lexicalization | bel: Месяц |
| Bengali |
| has gloss | ben: চাঁদ পৃথিবীর একমাত্র প্রাকৃতিক উপগ্রহ এবং সৌর জগতের পঞ্চম বৃহৎ উপগ্রহ। পৃথিবীর কেন্দ্র থেকে চাঁদের কেন্দ্রের গড় দূরত্ব হচ্ছে ৩৮৪,৪০৩ কিলোমিটার (২৩৮,৮৫৭ মাইল) যা পৃথিবীর ব্যাসের প্রায় ৩০ গুণ। চাঁদের ব্যাস ৩,৪৭৪ কিলোমিটার (২,১৫৯ মাইল) যা পৃথিবীর ব্যাসের এক-চতুর্থাংশের চেয়ে সামান্য বেশি। এর অর্থ দাড়াচ্ছে, চাঁদের আয়তন পৃথিবীর আয়তনের ৫০ ভাগের ১ ভাগ। এর পৃষ্ঠে অভিকর্ষ বল পৃথিবী পৃষ্ঠে অভিকর্ষ বলের এক ষষ্ঠাংশ। পৃথিবী পৃষ্ঠে কারও ওজন যদি ১২০ পাউন্ড হয় তা হলে চাঁদের পৃষ্ঠে তার ওজন হবে মাত্র ২০ পাউন্ড। এটি প্রতি ২৭.৩ দিনে পৃথিবীর চারদিকে একটি পূর্ণ আবর্তন সম্পন্ন করে। প্রতি ২৯.৫ দিন পরপর চন্দ্র কলা ফিরে আসে অর্থাৎ একই কার্যক্রিয় আবার ঘটে। পৃথিবী-চাঁদ-সূর্য তন্ত্রের জ্যামিতিতে পর্যায়ক্রমিক পরিবর্তনের কারণেই চন্দ্র কলার এই পর্যানুক্রমিক আবর্তন ঘটে থাকে। |
| lexicalization | ben: চাঁদ |
| Tibetan |
| has gloss | bod: ཟླ་བའི་གོ་ལ་ནི་སའི་གོ་ལའི་རང་བྱུང་འཁོར་སྐར་ཁོ་ན་ཡིན་ལ་ང་ཚོ་དང་ཐག་ཆེས་ཉེ་ཤོས་ཀྱི་སྐར་མའི་གོ་ལ་ཡིན། ཆ་སྙོམས་བྱས་ན་སའི་གོ་ལ་དང་བར་ཐག་སྟོང་སྨིས་ཁྲི་༣༨.༤༤ཡོད་པ་དང་ཚངས་ཐིག་ལ་སྟོང་སྨིས་༣༤༧༦ཡོད། ཟླ་བའི་གོ་ལས་རང་འཁོར་ཐེངས་གཅིག་རྒྱག་པའི་དུས་ཚོད་ནི་ཉིན་༢༧.༣༢༡༦༦ཡིན་པ་དང་དེ་ཡང་ཉིན་༢༧དང་ཆུ་ཚོད་༧དང་སྐར་མ་༤༣དང་སྐར་ཆ་༡༡.༤ཡིན། ཟླ་བའི་གོ་ལ་ནི་ད་ཕན་འགྲོ་བ་མིའི་སླེབས་མྱོང་བའི་སྐར་མའི་གོ་ལ་གཅིག་པུ་ཉིད་ཡིན། |
| lexicalization | bod: ཟླ་བ། |
| Bosnian |
| has gloss | bos: Mjesec je Zemljin prirodni satelit i ujedno najbliže nebesko tijelo, udaljeno u prosjeku 384.400 km, tako da svjetlost s Mjeseca na Zemlju stiže za 1,25 sekundi. Mjesec se kreće oko Zemlje po eliptičnoj stazi srednjom brzinom od 1,02 km/sek, i prelazi dnevni luk od 13 stepeni i 10 minuta. Mjesečeva staza podliježe jakim temperaturnim vibracijama koje uzrokuje Sunce, pa se nagib staze prema ekliptici u toku 173 dana mijenja od 5 stepeni do 5 stepeni i 18 minuta. Mjesec je čvrsto nebesko tijelo poluprečnika 3473,3 km, te je po površini 14 puta, po obimu 50 puta, a po masi 80 puta manje od Zemlje. Ubrzanje sile teže je na Mjesecu 6 puta manje nego na Zemlji. Oko svoje ose se okrene za 27 dana, 7 sati i 11,5 sekundi (sideralna staza). Zbog stalnog mijenjanja položaja prema Suncu i Zemlji različito je osvijetljen, pa se sa Zemlje mogu uočiti četiri faze: * Mlađak * Prva četvrt (vidljiv noću) * Pun Mjesec (Uštap) * Zadnja četvrt (vidljiv ujutro) Vrijeme od 29 dana, 12 sati, 44 minute i 3 sekunde između uzastopnog ponavljanja Mjesečevih faza nazvano je sinodičkim mjesecom. |
| lexicalization | bos: Mjesec |
| Breton |
| lexicalization | bre: loar |
| Bulgarian |
| has gloss | bul: Луната е единственият естествен спътник на Земята и петият по размери в Слънчевата система. Традиционните български имена месец и месечина вече са архаизми и днес се използват единствено поетично. Нейният символ е полумесец (<font size=+2>☾). Средното разстояние между Луната и Земята е 384 403 километра. Лунният диаметър е 3476 километра. |
| lexicalization | bul: Луна |
| Catalan |
| has gloss | cat: La Lluna és lúnic satèl·lit natural de la Terra. El seu diàmetre és de 3.475 km i orbita a una distància mitjana de 384.400 km. La seva massa és molt menor que la terrestre, i lacceleració de la gravetat és aproximadament 1/6 de la de la Terra. La seva superfície està plena de cràters i posseïx una atmosfera molt tènue. Vist des de la Terra, és lobjecte més brillant després del Sol, tot i que realment no brilla, ens reflecteix la llum del sol. El 21 de juliol de 1969 els astronautes de lApollo XI van ser els primers homes a trepitjar la seva superfície. |
| lexicalization | cat: Lluna |
| Cebuano |
| has gloss | ceb: Bulan o Buwan ang nag-inusarang satelite nga natural sa Kalibotan. Ang sentro-sentro nga distansya gikan sa Kalibotan paadto sa Bulan mokabat og 384,403 kilometros (238,857 milyas), mga 30x sa diametro sa Kalibotan. Aduna kiniy diametro nga 3,474 kilometros (2,159 milyas) — mas dako'g gamay sa 1/4 sa Kalibotan. Ang iyang volume 1/50 lang sa Kalibotan. Ang iyang gravitational pull sa surface mga 1/6 sa Kalibotan. Ang Bulan mokompleto sa iyang orbit palibot sa Kalibotan kada 27.3 ka adlaw, ug ang mga baryasyon nga peryodiko sa heyometriya sa sistemang Kalibotan–Bulan–Adlaw mao ang responsable sa mga nawong sa Bulan (lunar phases) nga mobalik kada 29.5 days. |
| lexicalization | ceb: Bulan |
| Czech |
| lexicalization | ces: Měsíc |
| Church Slavic |
| has gloss | chu: Мѣсѧць и нєбєсьно тѣло ѥ́стъ ⁙ Ꙁємлѩ ѥдьнъ природьнъ съпѫтьникъ ѥ́стъ |
| lexicalization | chu: Мѣ́сѧць |
| lexicalization | chu: Мѣсѧць |
| Cornish |
| lexicalization | cor: Loer |
| lexicalization | cor: Loor |
| Corsican |
| lexicalization | cos: luna |
| Cree |
| has gloss | cre: ᑎᐱᔅᑳᐅᐲᓯᒻ, ᑎᐱᔅᒋᐲᓯᒻ, Tipiskaaupiisim, Tipischipiisim (; ) n.a. |
| lexicalization | cre: ᑎᐱᔅᑳᐅᐲᓯᒻ |
| Welsh |
| has gloss | cym: Y Lleuad neu'r Lloer yw unig loeren naturiol y Ddaear o sylwedd. |
| lexicalization | cym: Lleuad |
| Danish |
| lexicalization | dan: Månen |
| German |
| has gloss | deu: Der Mond (lateinisch Luna) ist der einzige natürliche Satellit der Erde. Seit den Entdeckungen von Trabanten bei anderen Planeten des Sonnensystems, im übertragenen Sinn zumeist als Monde bezeichnet, wird er zur Vermeidung von Verwechslungen auch Erdmond genannt. Er ist mit einem Durchmesser von 3476 km der fünftgrößte Mond des Sonnensystems. |
| lexicalization | deu: Mond |
| Modern Greek (1453-) |
| lexicalization | ell: Σελήνη |
| Esperanto |
| has gloss | epo: La Luno estas la sola natura satelito de la Tero, kaj la kvina plej granda satelito en la sunsistemo. |
| lexicalization | epo: Luno |
| Estonian |
| has gloss | est: Kuu on Maa looduslik kaaslane. Ta on Maale lähim taevakeha (keskmine kaugus Maast 384 400 km). |
| lexicalization | est: Kuu |
| Basque |
| has gloss | eus: :Artikulu hau Lurraren ilargiari buruzkoa da, beste ilargi guztiei buruzko artikulua ikusteko: satelite |
| lexicalization | eus: Ilargia |
| Extremaduran |
| has gloss | ext: La Luna es el únicu satéliti natural la Tierra. Es l'astru más cercanu i tamién el mehol conociu. La distáncia meya entri el centru la Tierra i el de la Luna es dunus 384.400 qm. El su diámetru es de menus duna tercel parti el terrestri (3.476 qm), la su supifícii es una decimucuarta parti (37.700.000 qm²), i el su volumin alreol duna quincuahésima parti (21.860.000 qm³). |
| lexicalization | ext: Luna |
| Faroese |
| has gloss | fao: Mánin er næsti granni okkara í rúmdini. Teir gomlu norðbúgvarnir nevndu hann Himintungl ella bert Tungl, men mánanavnið var eisini vanligt longu í norrønari tíð. Miðalfjarstøðan er bert 384400 km, og tað merkir, at tú við einum vanligum handkikara kanst síggja spennandi detaljur á mánaflatuni. Á Mánanum er hvørki luft ella flótandi vatn, og tí hevur hann heldur einki veðurlag. Mánin hevur heldur einki jarðfrøðisligt lív. Tey landmerki, vit síggja á mánaflatuni, eru skapt av at loftsteinar (meteorir) hava rakt Mánan. |
| lexicalization | fao: Mánin |
| Persian |
| lexicalization | fas: ماه |
| Finnish |
| has gloss | fin: Kuu (symboli ☽) on Maan ainoa luonnollinen kiertolainen. |
| lexicalization | fin: Kuu |
| French |
| has gloss | fra: La Lune est lunique satellite naturel de la Terre et le cinquième plus grand satellite du système solaire avec un diamètre de 3 474 km. La distance moyenne séparant la Terre de la Lune est de 384 400 km (soit un peu plus dune seconde-lumière), cest-à-dire environ trente fois le diamètre terrestre. La Lune séloigne de 3,8 centimètres par an de la Terre. Avec celle-ci, la Lune est à ce jour le seul astre que l’Homme ait pu explorer en personne. |
| lexicalization | fra: Lune |
| Arpitan |
| has gloss | frp: La Lena, tot-pariér Luna, est l’unico satèlite naturèl de la Tèrra. |
| lexicalization | frp: Lena |
| Western Frisian |
| has gloss | fry: In moanne is in astronomyske satellyt fan in planeet. Yn it bysûnder is de Moanne de satellyt fan de Ierde. |
| lexicalization | fry: Moanne |
| Friulian |
| lexicalization | fur: Lune |
| Gan Chinese |
| has gloss | gan: 月光，又叫月亮，或者乾脆就叫月，天文學上叫佢叫月球，地球就佢一隻自然嗰衞星。佢嗰標誌係新月。佢之所以叫月光，咁係因為佢係地球望到天上第二光嗰星仔，夜裡嘎就係頂光嗰嘍。 |
| lexicalization | gan: 月光 |
| Gaelic |
| lexicalization | gla: Gealach |
| Irish |
| has gloss | gle: Is í an Ghealach nó an Ré nó an tÉasca an t-aon satailít nádúrtha atá ag timpeallú an Domhain. Ar meán, tá sí faoi thrí chéad ceithre mhíle is ceithre scór ciliméadar (384,000 km) den Domhan. Mar sin, bíonn an solas ag teacht beagáinín níos faide ná aon soicind amháin ón nGealach go dtí an Domhan. Tá an Ghealach míle seacht gcéad ciliméadar (1,700 km) ar gha, agus an imtharraingt a aithníonn an spásaire ar dhroim na Gealaí, níl ann ach an séú cuid dá mheáchan thíos anseo. An té a chonaic na seanscannáin ó laethanta na spásárthaí de shraith Apollo, tá a fhios aige an dóigh a raibh na spásairí in inmhe léimeanna millteanacha a thógáil, beag beann ar na spáschultacha troma a bhí siad a chaitheamh, idir chlogaid, choimeádán ocsaigine, agus ghléasra brúchóirithe. |
| lexicalization | gle: an Ghealach |
| Galician |
| has gloss | glg: | border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" align="right" style="margin: 1en 1en 1en 1en;" |+ Lúa |----- | align="center" bgcolor="#040210" colspan="2" | |----- |----- | align="center" colspan="2" | Lúa, dende a Terra, 2006 |----- |----- ! bgcolor="#ffc0c0" colspan="2" | Características orbitais |----- ! align="left" | Raio medio | 384.400 km |----- ! align="left" | Excentricidade | 0,0549 |----- ! align="left" | Período orbital | 27d 7h 43,7m |----- ! align="left" | Inclinación orbital | 5,1454° |----- ! align="left" | Satélite da | Terra |----- ! bgcolor="#ffc0c0" colspan="2" | Características físicas |----- ! align="left" | Diámetro ecuatorial | 3.474,8 km |----- ! align="left" | Área da superficie | 38.000.000 km² |----- ! align="left" | Masa | 7,349 × 10²² kg |----- ! align="left" | Densidade media | 3,34 g/cm³ |----- ! align="left" | Gravidade á superficie | 1,62 m/s² |----- ! align="left" | Período de rotación | 27d 7h 43,7n |----- ! align="left" | Inclinación axial | 1,5424° |----- ! align="left" | Albedo | 0,12 |----- ! align="left" | Temp. |
| lexicalization | glg: Lúa |
| Manx |
| has gloss | glv: Tan Eayst (Ladjyn: Luna) yn un o-phlannad t'ec y Chruinney as y queigoo fo-phlannad smoo ayns Corys ny Greiney. |
| lexicalization | glv: Yn Eayst |
| Alemannic |
| has gloss | gsw: Dr Erdmond (latinisch Luna), wo meistens numme Mo gnennt wird, isch dr einzig natürlich Satellit vu dr Erde. Er isch dr einzig fremd Himmelskörper, wo bisher vu Mensche beträtte worre isch, un au ein vu dr am beste erforschte. Aber trotzdem lit noch viil im Dunkle, etwa si Bildig un menki Gländeforme. Die später Entwicklig un si innere Ufbau sin aber sit einige Johre witgehend chlärt. |
| lexicalization | gsw: Mond |
| lexicalization | gsw: Moo |
| Gujarati |
| has gloss | guj: ચંદ્ર પૃથ્વીનો એકમાત્ર કુદરતી ઉપગ્રહ છે. ચંદ્ર પૃથ્વીથી ૩૮૪,૪૦૧ કીલોમીટરના (૨૩૮,૮૫૭ માઇલ) અંતરે આવેલો છે. ચંદ્રનો વ્યાસ ૩,૪૭૬ કીલોમીટર (૨,૧૬૦ માઇલ) છે. સુર્યના પ્રકાશને ચંદ્રની સપાટી પરથી પરાવર્તીત થઇને પૃથ્વી સુધી પહોંચતા ૧.૩ સેકેન્ડ લાગે છે. વ્યાસ અને કદના માપમાં આપણો ચંદ્ર સૌરમંડળના અન્ય ઉપગ્રહોમાં પાંચમાં સ્થાને આવે. ચન્દ્રનું ગુરુત્વાકર્ષણ પૃથ્વીના ગુરુત્વાકર્ષણ કરતા લગભગ છઠ્ઠા ભાગનું છે. ચન્દ્રને પૃથ્વીની ફરતે એક પરિક્રમા કરતા ૨૭.૩ દિવસો લાગે છે. ચન્દ્રના ગુરુત્વાકર્ષણ અને તેના પૃથ્વી ફરતેના પરિક્રમણ દ્વારા ઉત્પન્ન થયેલ કેન્દ્રગામી બળને લીધે સમુદ્રોમાં ભરતી અને ઓટ આવે છે. આ ભરતી-ઓટ ના લીધે ચન્દ્ર અને પૃથ્વીની ધરીની સ્થિતિશક્તિમાં ઘટાડો થાય છે અને બન્ને વચ્ચેનું અંતર દર વર્ષે ૩.૮ સે.મી. જેટલું વધે છે. |
| lexicalization | guj: ચંદ્ર |
| Hakka Chinese |
| lexicalization | hak: Ngiėt-fÂ-kông |
| Haitian |
| has gloss | hat: Lalin se sèl satelit planèt Latè. |
| lexicalization | hat: Lalin |
| Serbo-Croatian |
| has gloss | hbs: Mjesec ili Mesec (latinski Luna) je Zemljin prirodni satelit i ujedno najbliže nebesko tijelo, udaljeno u prosjeku 384400 km, tako da svjetlost s Mjeseca na Zemlju stiže za 1,25 sekunda. Mjesec se kreće oko Zemlje po eliptičnoj stazi srednjom brzinom od 1,02 km/s, i prelazi dnevni luk od 13 stupnjeva i 10 minuta. Mjesečeva staza podliježe jakim temperaturnim vibracijama koje uzrokuje Sunce, pa se nagib staze prema ekliptici u toku 173 dana mijenja od 5 stupnjeva do 5 stupnjeva i 18 minuta. Mjesec je čvrsto nebesko tijelo polumjera 3473,3 km, te je po površini 14 puta, po obujmu 50 puta, a po masi 80 puta manje od Zemlje. Ubrzanje sile teže je na Mjesecu 6 puta manje nego na Zemlji. Oko svoje osi se obrne za 27 dana, 7 sati i 11,5 sekunda (siderički mjesec). Zbog stalnog mijenjanja položaja prema Suncu i Zemlji različito je osvijetljen, pa se sa Zemlje mogu uočiti četiri faze: * Mlađak * Prva četvrt (vidljiv noću) * Pun Mjesec (Uštap) * Zadnja četvrt (vidljiv ujutro) Vrijeme od 29 dana, 12 sati, 44 minute i 3 sekunde između uzastopnog ponavljanja Mjesečevih faza nazvano je sinodičkim mjesecom. |
| lexicalization | hbs: Mjesec |
| Hebrew |
| lexicalization | heb: הירח |
| Hindi |
| has gloss | hin: चन्द्रमा पृथ्वी का एकमात्र उपग्रह है। यह सौरमण्डल का पाचवाँ सबसे विशाल प्राकृतिक उपग्रह है। पृथ्वी के मध्य से चन्द्रमा के मध्य तक कि दूरी ३८४,४०३ कीलोमीटर है। यह दूरी पृथ्वी कि परिधि के ३० गुना है। चन्द्रमा पर गुरुत्वाकर्शण पृथ्वी से १/६ है। यह प्रथ्वी कि परिक्रमा २७.३ दिन मे पूरा करता है। पृथ्वी- चन्द्रमा-सूर्य ज्यामिति के कारण "चन्द्र दशा" हर २९.५ दिनो मे बदलती है। |
| lexicalization | hin: चन्द्रमा |
| Croatian |
| has gloss | hrv: Mjesec ( lat. Luna) je Zemljin prirodni satelit i ujedno najbliže nebesko tijelo, udaljeno u prosjeku 384400 km, tako da svjetlost s Mjeseca na Zemlju stiže za 1,25 sekunda. Mjesec se kreće oko Zemlje po eliptičnoj stazi srednjom brzinom od 1,02 km/s, i prelazi dnevni luk od 13 stupnjeva i 10 minuta. Mjesečeva staza podliježe jakim temperaturnim vibracijama koje uzrokuje Sunce, pa se nagib staze prema ekliptici u toku 173 dana mijenja od 5 stupnjeva do 5 stupnjeva i 18 minuta. Mjesec je čvrsto nebesko tijelo promjera 3473,3 km, te je po površini 14 puta, po obujmu 50 puta, a po masi 80 puta manje od Zemlje. Ubrzanje sile teže je na Mjesecu 6 puta manje nego na Zemlji. Mjesec se oko Zemlje obrne za 27 dana, 7 sati i 11,5 sekunda (siderički mjesec). Zbog stalnog mijenjanja položaja prema Suncu i Zemlji različito je osvijetljen, pa se sa Zemlje mogu uočiti četiri faze: *Mlađak *Prva četvrt (vidljiv noću) *Pun Mjesec (Uštap) *Zadnja četvrt (vidljiv ujutro) Vrijeme od 29 dana, 12 sati, 44 minute i 3 sekunde između uzastopnog ponavljanja Mjesečevih faza nazvano je sinodičkim mjesecom. |
| lexicalization | hrv: Mjesec |
| Upper Sorbian |
| has gloss | hsb: Měsačk (łaćonsce: Luna) je jenički přirodny satelit zemje, a pjaty najwjetši satelit w słóncowym systemje. |
| lexicalization | hsb: měsačk |
| Hungarian |
| has gloss | hun: A Hold mint tulajdonnév a Föld bolygó egyetlen kísérőjének (holdjának) neve. A Földtől való átlagos távolsága 384 403 kilométer, nagyjából a Föld átmérőjének 30-szorosa, más mértékegység szerint 0,002 CsE, vagy 1,3 fénymásodperc (a Nap visszaverődő fénye 1,3 másodperc alatt jut el róla a földi megfigyelőhöz). Átmérője 3476 kilométer, hozzávetőleg a Földének negyede. Ezzel a Hold a Naprendszer ötödik legnagyobb holdja a Jupiter három holdja, a Ganümédész, a Kalliszto és az Io, valamint a Szaturnusz Titán holdja után. |
| lexicalization | hun: Hold |
| Armenian |
| has gloss | hye: Լուսինը Երկիր մոլորակի միակ բնական արբանյակն է։ |
| lexicalization | hye: Լուսին |
| Ido |
| has gloss | ido: Luno esas la satelito qua cirkumjiras nia tero. Altra planeto havas anke lua luno o luni, note Jupitero. |
| lexicalization | ido: luno |
| Nuosu |
| has gloss | iii: ꆪꌋꐓꆺꄜꀕꀐ. |
| lexicalization | iii: ꆪ |
| Inuktitut |
| has gloss | iku: ᑕᖅᑭᖅ ᑕᖅᑭᖅ taqqiq taqqiq |
| lexicalization | iku: ᑕᖅᑭᖅ/taqqiq |
| Interlingue |
| has gloss | ile: Li Lune es li satelite del Terra in li solari sistema. |
| lexicalization | ile: Lune |
| Iloko |
| lexicalization | ilo: Bulan |
| Interlingua (International Auxiliary Language Association) |
| has gloss | ina: Le Orbita del Luna |
| lexicalization | ina: Luna |
| Indonesian |
| has gloss | ind: Bulan adalah satu-satunya satelit alami Bumi, dan merupakan satelit alami terbesar ke-5 di Tata Surya. Bulan tidak mempunyai sumber cahaya sendiri dan cahaya Bulan sebenarnya berasal dari pantulan cahaya Matahari. |
| lexicalization | ind: Bulan |
| Icelandic |
| has gloss | isl: | align=right id=toc style="margin-left: 15px;" |+ Tunglið |- !align="center" colspan="2" bgcolor="#000000"| Tunglið séð frá jörðu (Mynd: Frode Steen) |- !bgcolor="#ccf" colspan="2"| Upplýsingar um tunglið |- align=left ! Meðalfjarlægð frá jörðu | 384.400 km |- align=left ! Mesta fjarlægð frá jörðu | 405.500 km |- align=left ! Minnsta fjarlægð frá jörðu | 363.300 km |- align=left ! Brautarhraði | 1,2 km/s |- align=left ! Tunglmánuður | 29,531 dagar |- align=left ! Möndulhalli | 6,68° |- align=left ! Þvermál | 3476 km |- align=left ! Eðlismassi | 3,34 g/cm³ |- align=left ! Lausnarhraði | 2,4 km/s |- align=left ! Þyngdarhröðun | 1,67 m/s² |- align=left ! Meðalhiti dags | 130 °C |- align=left ! Meðalhiti nætur | -180 °C |} |
| lexicalization | isl: tunglið |
| lexicalization | isl: Tungl |
| Italian |
| has gloss | ita: La Luna è lunico satellite naturale della Terra. Il suo nome proprio viene talvolta utilizzato, per estensione e con liniziale minuscola (una luna), come sinonimo di "satellite naturale". |
| lexicalization | ita: Luna |
| Javanese |
| has gloss | jav: Rembulan ngrujuk ing setunggal utawi langkung satelit alami ingkang édharanipun ngiteri satunggiling planet ingkang ukuranipun langkung ageng, lan ugi ngiteri lintang. Rembulan ingkang édharanipun ngiteri Bumi namung nggadhahi ukuran seprapat ukuran Bumi lan ngiter saben 27.3 dinten, ing jarak rata-rata 384,400 kilometer ing saandhaping tarikan gravitasi Bumi. |
| lexicalization | jav: rembulan |
| Lojban |
| has gloss | jbo: nio la lunra cu mluni le terdi gie mumoi lo solri ciste lunra lo traji barda |
| lexicalization | jbo: lunra |
| Japanese |
| has gloss | jpn: 月（つき）は、地球の周りを公転する唯一 の自然の衛星。 |
| lexicalization | jpn: 月 |
| Greenlandic |
| has gloss | kal: Qaammat imalt. Aningaaq tassaavoq nunarsuatsinni kaaviiaartuni ikumasuni anginersaq. |
| lexicalization | kal: Qaammat |
| Kannada |
| has gloss | kan: ಚಂದ್ರ - ಇದು ಭೂಮಿಯ ಏಕೈಕ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹ. ಪರಿಚಯ ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರನ ನಡುವೆ ಸರಾಸರಿ ದೂರವು ೩೮೪,೩೯೯ ಕಿ.ಮೀ.ಗಳು. ಈ ದೂರದಲ್ಲಿ, ಚಂದ್ರನಿಂದ ಪ್ರತಿಫಲಿತವಾದ ಬೆಳಕು ಭೂಮಿಯನ್ನು ತಲುಪಲು ಸುಮಾರು ೧.೩ ಕ್ಷಣಗಳು ಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ. |
| lexicalization | kan: ಚಂದ್ರ |
| Georgian |
| has gloss | kat: მთვარე დედამიწის ერთადერთი ბუნებრივი თანამგზავრია. მას რაიმე ფორმალური სახელი გარდა მთვარისა არ გააჩნია, თუმცა ზოგადად მეცნიერულ შრომებში მას „ლუნა"-დაც (ზედს. ლუნარული) მოიხსენიებენ (ლათ. Luna). მისი სიმბოლოა ნახევარმთვარე. მთვარის საშუალო სიშორე დედამიწიდან 384.403 კმ-ია, დიამეტრი — 3.476 კმ-ია. |
| lexicalization | kat: მთვარე |
| Kazakh |
| has gloss | kaz: Ай — Жердің серігі. |
| lexicalization | kaz: Ай |
| Korean |
| has gloss | kor: 달은 지구의 자연위성으로, 태양계내의 위성 중 5번째로 크다. 지구 중심으로부터 달 중심까지의 거리는 평균 38만 4403킬로미터로, 지구 지름의 30배이며, 지구에서 태양까지 거리의 400분의 1이다. 달의 지름은 지구의 약 4분의 1, 태양의 약 400분의 1인 3474 km이다. 달의 부피는 지구의 약 1/50 정도이며, 표면에서의 중력은 지구의 약 17%이다. 달은 지구를 약 27.3일에 일주하며(궤도 주기), 지구-달-태양의 위치 변화는 29.5일을 주기로 달라지는 달의 상을 만든다(회합 주기). |
| lexicalization | kor: 달 |
| Kölsch |
| has gloss | ksh: Ene Moond is ene Himmelskörper dä öm ene Planet kreis un mit dämm zesamme öm en zentrale Sunn wandert. |
| lexicalization | ksh: Moond |
| Lao |
| has gloss | lao: ດວງຈັນແມ່ນດາວເຄາະດາວໜຶ່ງໃນລະບົບສຸລິຍະ ທີ່ໂຄຈອນຮອບໂລກ ດວງຈັນເລັກກ່ວາໂລກຫຼາຍເທົ່າ ແລະມີແຮງດຶງດູດນ້ອຍກ່ວາໂລກຫຼາຍ ຫາກເຮົາໄປຍືນຢູ່ດວງຈັນ ເຮົາຈະມີນ້ຳໜັກນ້ອຍລົງ ແຕ່ມວນຂອງເຮົາຈະຄົງທີ່ ດວງຈັນໂຄຈອນຮອບໂລກໜຶ່ງຮອບ ໃຊ້ເວລາ ໜຶ່ງເດືອນ ຈຶງເກິດລະບົບສຸລິຍະຄະຕິຂຶ້ນ ດວງຈັນແມ່ນດາວບໍລິວານດວງດຽວຂອງໂລກ ຢູ່ ດວງຈັນມີຫຼຸມອຸກກະບາດຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ເພາະດາວຕ່າງ ໆ ວິ່ງເຂົ້າມາຊົນດວງຈັນຫຼາຍ ໆ |
| lexicalization | lao: ດວງຈັນ |
| Latin |
| lexicalization | lat: luna |
| Latvian |
| has gloss | lav: Mēness ir Zemes vienīgais dabiskais pavadonis. Mēness kā sugas vārds apzīmē debess ķermeni, kas riņķo ap kādu zvaigzni vai planētu. Mēness attālums līdz Zemei nav konstants, Mēness kustas ap Zemi pa nedaudz eliptisku orbītu. Zemei tuvākais debess ķermenis ir Mēness, tas ir tikai 4 reizes mazāks par zemi, tāpēc sistēmu Zeme-Mēness sauc arī par dubultplanētu. Mēness ir otrs spožākais debess spīdeklis pēc Saules, bet, salīdzinājumā ar sauli, tas pats gaismu neizstaro. Izrādās, ka Zeme Mēnesi apgaismo daudzreiz vairāk, nekā Mēness Zemi. Uz Mēness nav gaismas, atmosfēras un ēnas kontrasti. Nokļūstot uz Mēness, no tā uz Zemes praktiski nekas nav saskatāms, jo Zemes virsmu vienmēr klāj biezs mākoņu slānis, kuram cauri nevar redzēt. Mēness atstarotā Saules gaisma ir labi redzama naksnīgajās debesīs. Nīls Ārmstrongs un Bazs Aldrins 1969. gadā kļuva par pirmajiem cilvēkiem, kas nolaidās uz Mēness. Tas apriņķo Zemi apmēram 28 dienās (27 dienās , 7 stundās un 43 minūtēs). |
| lexicalization | lav: Mēness |
| Ligurian |
| has gloss | lij: A Lunn-a o lè lùnico sateteïte (de natùa) da Tæra. O sö boghezzo insiemm-e a Tæra ö l'è definiö boghezzo biplanetariö. |
| lexicalization | lij: Lunn-a |
| Limburgan |
| has gloss | lim: De maon is de natuurleke satelliet vaan de Eerd. Ze weurt soms aongeduid mèt de latiense naom Luna. |
| lexicalization | lim: Luna |
| lexicalization | lim: Maon |
| Lingala |
| has gloss | lin: Sánzá ezalí monzɔ́tɔ mwa malíli moye mobalukaka o nzinganzinga ya Mabelé. Babêngaka « sánzá » minzɔ́tɔ ma malíli misúsu mibalukaka o nzinganzinga ya minzɔ́tɔ mwa malíli misúsu, lokoĺa |
| lexicalization | lin: Sánzá |
| Lithuanian |
| has gloss | lit: Mienolis īr vėinėntelis natoralos Žemės satėlits ėr artėmiausis anā kuosmėnis kūns. Mienolis teipuogi ontrs vagol rīški (puo Saulės) dongous objekts. Vėdotinis atsoms terp Žemės ėr Mienolė 384,4 tūkst. km. Diel skėrtėnga Mienolė apšvėistuma ėš Žemės veizėmuos Mėnolė fazės. I Mėnoli bova noslaidė žmuonis. Šėta pėrms padarė JAV prietėlis Nėls Armstruongs 1969 m. |
| lexicalization | lit: Mienolis |
| lexicalization | lit: Mėnulis |
| Lombard |
| has gloss | lmo: La Lüna lè lünich satelit dela Tèra; la ga gira inturnu a una distanza de circa 384.000 km. La gà un diameter de 3.476 km, e lè praticameent sférica. |
| lexicalization | lmo: Luna |
| lexicalization | lmo: Lüna |
| Letzeburgesch |
| lexicalization | ltz: Äerdmound |
| Literary Chinese |
| has gloss | lzh: 月者，地球之衛星也，為陰之精，故亦曰太陰。其形圓，其質清，日光照之，則見其明。日光所不照，則謂之魄。故月望之日，日月相望，人居其間，盡睹其明，故形圓也。二絃之日，日照其側，人觀其傍，故半明半魄也。晦朔之日，日照其表，人在其裏，故不見也。 |
| lexicalization | lzh: 月 |
| Malayalam |
| lexicalization | mal: ചന്ദ്രന് |
| Marathi |
| has gloss | mar: चंद्र पृथ्वीचा एकमात्र नैसर्गिक उपग्रह आहे. चंद्र आकारमानाप्रमाणे सूर्यमालेतील पाचवा मोठा नैसर्गिक उपग्रह आहे. पृथ्वी व चंद्रामधील अंतर ३,८४,४०३ कि.मी. असून, हे अंतर पृथ्वीच्या व्यासाच्या सुमारे ३० पट आहे. चंद्राचा व्यास हा पृथ्वीच्या व्यासाच्या एक चतुर्थांशाहून थोडासा जास्त म्हणजे ३,४७४ कि.मी. आहे. याचाच अर्थ असा की चंद्राचे वस्तुमान हे पृथ्वीच्या सुमारे २% आहे व चंद्राची गुरुत्वाकर्षण शक्ती ही पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षण शक्तीच्या सुमारे १७% इतकी आहे. चंद्राला पृथ्वीभोवती एक प्रदक्षिणा घालण्याकरीता २७.३ दिवसांचा कालावधी लागतो. तसेच चंद्र, सूर्य व पृथ्वी यांच्यातील भौमितिक स्थानांमुळे दर २९.५ दिवसांनी चंद्राच्या कलांचे एक आवर्तन पूर्ण होते. |
| lexicalization | mar: चंद्र |
| Macedonian |
| has gloss | mkd: Месечината е единствениот природен сателит на планетата Земја. |
| lexicalization | mkd: Месечина |
| Malagasy |
| has gloss | mlg: Ny Volana (avy aminny fiteny Malay Bulan []) dia volanny Tany. Ny Volana dia satelita natoraly ngeza indrindra eo aminny solar system. Ny fahalaviranny tany sy ny volana dia misy 384.403 km (in-30 ny savaivo ny Tany). |
| lexicalization | mlg: volana |
| Maltese |
| lexicalization | mlt: Qamar |
| Mongolian |
| has gloss | mon: Сар нь дэлхийн байгалийн дагуул, нарны аймгийн тав дахь том дагуул юм. Дэлхийн төв сарны төвөөс алслах дундаж зай нь 384,403 км буюу дэлхийн диаметрээс гуч дахин их. Энэхүү системийн массын төв (барицентр) нь дэлхийн гадаргаас 1,700 км гүнд буюу дэлхийн радиусын дөрөвний нэг зайд оршино. Сар нь дэлхийг 27.3 өдөр бүр нэг тойрдох ба Дэлхий-Сар-Нарны системийн үет өөрчлөлтүүдийн улмаас сар нь дэлхийгээс олон олон хэлбэртэй (29.5 өдөр бүр үелдэг, үзэгдэх орбитийн үе) харагддаг байна. |
| lexicalization | mon: сар |
| Malay (macrolanguage) |
| has gloss | msa: Bulan merujuk kepada satu atau lebih jisim yang beredar mengelilingi sebuah planet yang bersaiz lebih besar, dan mereka pula bergerak mengedari bintang. Bulan yang beredar mengelilingi bumi hanya bersaiz satu per empat daripada bumi dan beredar mengelilingi bumi setiap 27.3 hari, pada jarak purata 384,400 kilometer di bawah tarikan graviti bumi. |
| lexicalization | msa: Bulan |
| Mirandese |
| has gloss | mwl: La Luna ó, na bariadade Central de l Mirandés, Lhuna (de l latin Luna) ye l solo satélite natural de la Tierra, situando-se a ua çtáncia de cerca de 384.405 km de l nuosso planeta. |
| lexicalization | mwl: Luna |
| Erzya |
| has gloss | myv: Ков — вейкеце эсь койсэ Моданть ки лангонь ялга. Те омбоце валдочиванть объектесь менельсэнть Чинть мельга. |
| lexicalization | myv: Ков |
| Nahuatl languages |
| has gloss | nah: Mētztli ( Luna) motōcāitia in Tlālticpactli īcēnte yelizmētztli. Nō ītōcā in cēmpōhualmahtlāctli tōnalli cāhuitl xiuhpan. In inic tlapanahuia ahmo huehca ilhuicatlamantli īhuān in inic tlamahca. In tlahco calcayōtl ītzalan in Tlālticpactli īyōllo īhuān in Mētztli īyōllo 384,400 km ca. Īdiámetro (3,746 km) īnnāhui cē (1/4) ītechpa in tlālticpactli īdiámetro ītlaīxpayo īmmahtlāctli oncē cē (1/11) (37,932,330 km2) īhuān īvolumen cēqui īnōmpōhualli ommahtlāctli cē (1/50) (21,860,000,000 km3). |
| lexicalization | nah: Metztli |
| lexicalization | nah: Mētztli |
| Min Nan Chinese |
| has gloss | nan: :khu-pia̍t: Goe̍h mā-sī chi̍t-chióng sî-kan ê tan-ūi. Go̍eh-niû sī Tē-kiû î-it ê (thian-jiân) oē-chheⁿ. |
| lexicalization | nan: Goe̍h-niû |
| lexicalization | nan: Go̍eh-niû |
| Neapolitan |
| has gloss | nap: A Luna è llunneco satellite naturale d a Terra. Luna è pure o nomme ufficiale sujo, nu nomme ca vene ausate in manera iennerica (e p a lettera minuscola, luna) pe tutte e satellite naturale ca se truvano intô lorbita attuorno ad autre chianete. O signo stronummeco sujo è na affiurazzione stilizzata d 'a fase criscente suja (Unicode: ). |
| lexicalization | nap: luna |
| Navaho |
| has gloss | nav: Ooljééʼ éí náʼhasdząąʼ yinádaał, adóó táádiin neilkááʼgoʼ ałtsoʼ náʼhasdząąn yinadáʼ. Hánibąąs éí ooljéé nitʼąąʼ nadaałgoʼ oolyéʼ (bilagaaná bizaadji éí 1st quarter), hánííʼbą́ą́z éí ooljéé; tʼóʼ éʼééʼaahíʼgoʼ hagáágoʼ oolyéʼ, chahałyeeł nadááh éí ooljéé łájigoʼ nadááłgoʼ oolyéʼ (bilagaaná bizaadji éí last quarter), adóó dáʼiitʼą́ʼ éí ooljéé dooyiighałdaʼ (éí doodaʼ éí ooljéé ałtsiisíʼgoʼ yiitʼįʼgoʼ oolyéʼ) (bilagaanáji éí new moon). Adóó ooljéé éí 384,403 km andzáádiʼ siʼą́ą́h. Ooljéé ałnííʼ gonéʼ ałtsá dzohgoʼ éí 3,474 km aniiłtsoʼ. |
| lexicalization | nav: ooljééʼ |
| lexicalization | nav: Ooljéé’ |
| Low German |
| has gloss | nds: De Maand is en Trabant, de de Eer jümmers umlöpt. Ok bekannt as Moond oder Mond (ok so in hochdüütsch). Wenn du ’n beten spöken wullt, denn must du "luna" seggen (dat is latiensch, man meent dat sülve). De Eer, hett blots dissen eenen, worüm de Maand ok keen egen Naam kregen hett. |
| has gloss | nds: De maone is de ienigste netuurlike maone van de eerde (der zweven ok een peer aandere kleine maonties in hoefiezervormige baenen rond de eerde waorvan Cruithne de meeste anspraoke maekt om as echte maone zien te wodden). De maone wodt bi'jtieden anduud mit heur Latiense en ok wetenschoppelike naeme Luna. |
| lexicalization | nds: Maand |
| lexicalization | nds: Maone |
| Nepali |
| lexicalization | nep: चन्द्रमा |
| Nepal Bhasa |
| has gloss | new: तिमिला पृथ्वीयागु छगु जक्क प्राकृतिक उपग्रह खः। मेगुकथलं धायेबिले तिमिला छगु प्राकृतिक उपग्रह खः गुकिलिं ग्रहयात परिक्रमा याई। छुं ग्रहतेगु छगु स्वया अप्व तिमिला दै धासा छुं ग्रहतेगु छगु नं तिमिला दै मखु। |
| lexicalization | new: तिमिला |
| Dutch |
| has gloss | nld: De Maan is de enige natuurlijke maan van de Aarde en is de op vijf na grootste maan van ons zonnestelsel. Ze wordt soms aangeduid met haar Latijnse naam Luna. |
| lexicalization | nld: Maan |
| Norwegian Nynorsk |
| has gloss | nno: Månen (latin Luna) er den naturlege satellitten til jorda, synleg frå alle stader på Jorda. Han er 3 476,2 km i diameter, om lag ¼ av Jorda. Dette er ein uvanleg stor satellitt/planet-proporsjon, og gjer at Månen har merkbar påverknad på rørsla til Jorda, og ikkje minst på tidevatnet i havet. |
| lexicalization | nno: månen |
| Norwegian |
| has gloss | nor: Månen er jordens eneste naturlige satellitt. Den har ikke noe annet formelt navn enn månen, selv om den noen ganger betegnes som Luna (latin for måne) for å skille den fra typebetegnelsen måne. Ordet måned kommer av måne. |
| lexicalization | nor: månen |
| Novial |
| has gloss | nov: Li Lune es li soli natural satelite del Tere. Kelkitem lu es nomat Luna (lune latinim) o Selene por distinkte lu ye li general vorde lune (natural satelites de altri planetes anke es nomat lunes). Lun simbole es kresente. Li termines lunal, selene-/seleno- e sintion (fro li Lunal dees Selene e Sintia) refera al Lune. |
| lexicalization | nov: Lune |
| Occitan (post 1500) |
| lexicalization | oci: luna |
| Ossetian |
| has gloss | oss: Мæй у Зæххы иунæг æрдзон æмбæлццон. Уый у Хурон системæйы фæндзæм стырдæр æрдзон æмбæлццон. Зæхх æмæ Мæйы центры астæу дæрддзæг у 384 467 км. |
| lexicalization | oss: Мæй |
| Kapampangan |
| has gloss | pam: Ing bulan metung yang maragul a batung dudurut king metung a planeta. Atin yang metung a bulan ing Yatu. Dakal la bulan deng mapilan a planeta, at ating planetang ala naman. Neng pisasabyan ta ya ing bulan ning yatu, keraklan “ing Bulan” ing kekatamung susulat. |
| lexicalization | pam: bulan |
| Panjabi |
| lexicalization | pan: Moon |
| lexicalization | pan: ਚੰਦਰਮਾ |
| Piemontese |
| has gloss | pms: | class="wikitable" align="right" |- | align="center" | Nòm sientìfich: Luna - Terra I |- | align="center" | Sìmbol: ☾ |- | |- | align="center" | Categorìa: SATÉLIT |- | align="center" | Sènter orbital: TÈRA |- | | class="wikitable" align="center" |+ Element orbitaj |- | align="center" | T\,\! | align="center" | 27,32 di | align="center" | 2,361 Ms(milion ëd sëcond) |- | align="center" | a\,\! | align="center" | 0,00257 UA | align="center" | 384399 km |- | align="center" | i\,\! | align="center" | 5,145°sleclìtica | align="center" | da 18,3° a 28,6°slequator dla Tèra |- | align="center" | \Omega\,\! | align="center" | .....periòdich..... | align="center" | a regredis con ënperìod ëd 18,6 agn |- | align="center" | e\,\! | align="center" | 0,2056 |- | align="center" | \omega\,\! | align="center" | periòdich | align="center" | a progredis con ënperìod ëd 8,9 agn |- |} |- | align="center" | T= perìod . |
| lexicalization | pms: Lun-a |
| Western Panjabi |
| lexicalization | pnb: چند |
| Pontic |
| has gloss | pnt: Ο Φέγγος εν ο μόνον φυσικόν σατελίτες τη Γης κι ο πέμπτον τρανόν τ ηλεϊκού τη συστεματίεμουν. Εν τ ασούλτς φωτεινόν σώμαν τ ουρανού, ασόν Ήλον οπίς. Τ αστρονομικόν το σύμβολονατ εν: . Ο Φέγγος εν ση Γην κοντά και για τ ατό οι ανθρώπ επόρεσαν κι ετολανεύτανατον. |
| lexicalization | pnt: Φέγγος |
| Polish |
| lexicalization | pol: Księżyc |
| Portuguese |
| has gloss | por: A Lua (do latim Luna) é o único satélite natural da Terra, situando-se a uma distância de cerca de 384.405 km do nosso planeta. |
| lexicalization | por: Lua |
| Quechua |
| has gloss | que: Killa nisqaqa tiksi muyuta muyupayanmi. Intimanta achkiyta chaskispa huk lawnin achkinmi, manataq huk lawchu. Huk kinraynin wiñaymi tiksi muyuman tikrasqam. Chay kinrayqa hunta achkiptin, hunta killa icha killa huntasqa ninchik. Manataq achkiptin, musuq killa ninchikmi. |
| lexicalization | que: killa |
| Romansh |
| has gloss | roh: La Glina (Latin: Luna) è il sulet satelit natiral da la terra uschiglio ils quasi-satellits da la terra che èn 3753 Cruithne, 2003 YN107, e (164207) 2004 GU9. La Glina è il tschintgavel pli grond satelit natiral dal Sistem Solar. La distanza tranter la Terra e la Glina è da 384,403 km. |
| lexicalization | roh: Glina |
| Romany |
| lexicalization | rom: Chhon |
| Moldavian |
| lexicalization | ron: Luna |
| lexicalization | ron: Lună |
| Russian |
| lexicalization | rus: Луна |
| Yakut |
| has gloss | sah: Ый диэн Сир соҕотох уонна Күн систематын улаханынан бэhис аргыhа. |
| lexicalization | sah: Ый |
| Sicilian |
| has gloss | scn: La Luna è lu satelliti naturali dâ Terra. Orbita tornu tornu ô nostru pianeta a na distanza chi varia tra li 360 e li 400 mila chilomitri. La Luna ha statu visitata di l'omini cu lu programma Apollu. Li primi òmini a sbarcari forru Neil Armstrong e Buzz Aldrin lu 19 di giugnettu 1969. La luna, chi nun pussedi atomsfera, e unni la gravità è 6 voti cchiù debbuli dâ Terra, mostra sempri la stissu latu â Terra. |
| lexicalization | scn: luna |
| Scots |
| has gloss | sco: The Muin is the Yirds ae naitural satellite, an the fift lairgest muin in the Solar Seestem. The average centre-tae-centre distance frae the Yird til the Muin is 384,403 km (238,863 mile), aboot thirty times the diameter o the Yird. The Muin haes a diameter o 3,474 km (2159 mi) —a wee bit mair nor a quarter that o the Yird an a bittie smawer than the lenth athort the Unitit States. Ftrae that the vollum o the Muin is near 1/50t that o the Yird. The gravitational pull at its surface is aboot 1/6t o the Yirds. The Muin maks a full orbit aboot the Yird in 27.3 days, an the periodic variations in the geometry o the Yird–Muin–Sun seestem causes the lunar phases that repeats ilka 29.5 days. |
| lexicalization | sco: Muin |
| Sinhala |
| lexicalization | sin: චන්ද්රයා |
| Slovak |
| has gloss | slk: | class=infobox |+ Mesiac |- | colspan="2" align="center" bgcolor="#000000"| |
| lexicalization | slk: Mesiac |
| Slovenian |
| has gloss | slv: Lúna ali Mésec je Zemljin edini naravni satelit. Izraz Luna prihaja iz latinščine, grški izraz pa je Selene. Slovenski izraz Mesec je povezan z koledarskim mesecem, saj Luna zamenja vse svoje mene v slabem mesecu dni, včasih pa je bil koledarski mesec vezan prav na gibanje Lune. Simbol lune je srp. |
| lexicalization | slv: Luna |
| Castilian |
| has gloss | spa: La Luna es el único satélite natural de la Tierra. Es el cuerpo más cercano y el mejor conocido. La distancia media entre el centro de la Tierra y la Luna es de 384.400 km. Su diámetro (3.476 km) es un cuarto del terrestre, su superficie es una catorceava parte (37.932.330 km2), y su volumen alrededor de una cincuentava parte (21.860.000.000 km3). |
| lexicalization | spa: Luna |
| Albanian |
| has gloss | sqi: Hëna (lat.: Luna, në greq.: Σελήνη Seleni) është sateliti i vetëm natyror i tokës. Ai është i vetmi trup qiellor i huaj astronomik, që deri tani është shkelur nga këmba e njeriut, dhe kështu edhe më i studjuari. Megjithatë ajo mban në vetvete ende shumë të fshehta, si krijimi dhe format e truallit të saj. Zhvillimi i saj i mëvonshëm dhe ndërtimi i saj i brendshëm janë sqaruar krejt viteve të fundit. |
| lexicalization | sqi: Hëna |
| Serbian |
| has gloss | srp: Месец (лат. Luna) је једини Земљин природни сателит и уједно најближе небеско тело, удаљено у просеку 384.400 -km}-, тако да светлост с Месеца на Земљу стиже за 1,25 секунде. Месец се креће око Земље по елиптичној стази средњом брзином од 1,02 km/s, и прелази дневни лук од 13 степени и 10 минута. Месечева стаза подлеже јаким температурним вибрацијама које узрокује Сунце, па се нагиб стазе према еклиптици у току 173 дана мења од 5 степени до 5 степени и 18 минута. Месец је чврсто небеско тело пречника 3473,3 -km}-, и по површини је 14 пута, по обиму 50 пута, а по маси 80 пута мање од Земље. Убрзање силе теже је на Месецу 6 пута мање него на Земљи. Око своје осе се обрне за 27 дана, 7 сати и 11,5 секунди (сидерички месец). Због сталног мењања положаја према Сунцу и Земљи различито је осветљен, па се са Земље могу уочити различите фазе, од којих четири су... |
| lexicalization | srp: Месец |
| Saterfriesisch |
| lexicalization | stq: Moune |
| Sundanese |
| lexicalization | sun: Bulan |
| Swahili (macrolanguage) |
| has gloss | swa: Mwezi ni gimba la angani linalozunguka sayari. |
| lexicalization | swa: mwezi |
| Swedish |
| has gloss | swe: Månen (latin: Luna) är jordens enda naturliga satellit, och den femte största i solsystemet. Medelavståndet mellan jorden och månen (centrum till centrum) är 384 403 km, ungefär trettio gånger jordens diameter och ca nio gånger jordens omkrets. Månen har en diameter på 3 474 km, vilket är ungefär en tredjedel av jordens diameter, och en volym på ungefär 2% av jordens. Gravitationen på månen är ungefär 17% av den på jorden. Månens omloppstid runt jorden är 27,3 dagar. |
| lexicalization | swe: månen |
| Silesian |
| lexicalization | szl: Mjeśůnczek |
| Tamil |
| has gloss | tam: <table border="1" cellspacing="0" cellpadding="2"> <font size=+1>நிலா <th bgcolor="#000000" align="center" colspan="2"> விபரங்களுக்குப் படிமத்தின்மீது சொடுக்கவும் <th bgcolor="#c0ffff" colspan="2">சுற்றுப்பாதைசார் இயல்புகள் |
| lexicalization | tam: நிலா |
| Tatar |
| has gloss | tat: Ай – Җир шарының бердән-бер табигый юлдашы. |
| lexicalization | tat: Ай |
| Telugu |
| has gloss | tel: చంద్రుడు లేదా చందురుడు, భూమికి ఉన్న ఏకైక సహజ ఉపగ్రహం. చంద్రుడిని కధల్లోనూ, భావయుక్తంగాను చందమామ అని కూడా పిలుస్తారు. భూమి నుండి చంద్రునికి రమారమి 384,403 కిలోమీటర్ల దూరముంటుంది. సూర్యుని కాంతి చంద్రునిపై పడి ప్రతిఫలించి భూమికి చేరుతుంది. ఇంతదూరం నుండి కాంతి ప్రతిఫలించడానికి సుమారు 1.3 క్షణాలు పడుతుంది. చంద్రుని వ్యాసం 3476 కి.మీ. (2159 మైళ్ళు) , ఇది భూమి వ్యాసంలో పావువంతు కంటే కొంచెం ఎక్కువ. చంద్రుడు సౌరమండలములో ఐదో అతిపెద్ద ఉపగ్రహం. గ్యానిమిడ్, టైటన్, క్యాలిస్టో, మరియు ఐఓ అనే ఉపగ్రహాలు దీని కంటే పెద్దవి. భూమిపైని సముద్రాలలో అలలు చంద్రుని గురుత్వాకర్షణ శక్తి వల్లే ఏర్పడతాయి. |
| lexicalization | tel: చంద్రుడు |
| Tajik |
| has gloss | tgk: Моҳ |
| lexicalization | tgk: Моҳ |
| Tagalog |
| has gloss | tgl: :Para sa ibang gamit, tingnan ang buwan (paglilinaw) at luna (paglilinaw). Ang buwan ay ang natatanging likas na buntabay ng daigdig, at ito ang panglima sa tala ng pinakamalalaking mga buntabay sa sangkaarawan.Crescent (Unicode: ) ang sumasagisag sa buwan. |
| lexicalization | tgl: buwan |
| Thai |
| has gloss | tha: ดวงจันทร์ เป็นดาวบริวารเพียงดวงเดียวของโลก จัดเป็นดาวบริวารขนาดใหญ่ลำดับที่ 5 ในระบบสุริยะ มีระยะห่างจากโลกเฉลี่ยนับจากศูนย์กลางถึงศูนย์กลางประมาณ 384,403 กิโลเมตร เทียบเท่ากับ 30 เท่าของเส้นผ่านศูนย์กลางของโลก จุดศูนย์กลางมวลร่วมของระบบตั้งอยู่ที่ตำแหน่ง 1700 กิโลเมตรใต้ผิวโลก หรือประมาณ 1 ใน 4 ของรัศมีของโลก ดวงจันทร์โคจรรอบโลกในเวลาประมาณ 27.3 วัน เมื่อเปรียบเทียบการแปรคาบโคจรตามมาตรภูมิศาสตร์ระหว่างโลก-ดวงจันทร์-ดวงอาทิตย์ ทำให้เกิดเป็นเฟสของดวงจันทร์ ซึ่งจะซ้ำรอบทุกๆ ช่วง 29.5 วัน (เรียกว่า คาบไซโนดิก) |
| lexicalization | tha: ดวงจันทร์ |
| Tok Pisin |
| has gloss | tpi: Mun em i bikpela ston i tantanim Graun. |
| lexicalization | tpi: Mun |
| Turkish |
| lexicalization | tur: ay |
| Twi |
| has gloss | twi: Ɔbosome yɛ Akan nkyerɛase firi borɔfo kasa no ne moon. |
| lexicalization | twi: Ɔbosome |
| Ukrainian |
| has gloss | ukr: Мі́сяць — єдиний природний супутник планети Земля. |
| lexicalization | ukr: Місяць |
| Urdu |
| has gloss | urd: یہ مقالہ زمین کے چاند کے متعلق ہے، مزید تفصیل کیلیے دیکھیے: قدرتی سیارچہ چاند ہماری زمین کا ایک سیارچہ ہے۔ زمین سے کوئی دو لاکھ چالیس ہزار میل دور ہے۔ اس کا قطر 2163 میل ہے۔ چاند کے متعلق ابتدائی تحقیقات گلیلیو نے 1609ء میں کیں۔ اس نے بتایا کہ چاند ہماری زمین کی طرح ایک کرہ ہے۔ اس نے اس خیال کا بھی اظہار کیا کہ چاند پر پہاڑ اور آتش فشاں پہاڑوں کے دہانے موجود ہیں۔ اس میں نہ ہوا ہے نہ پانی۔ جن کے نہ ہونے کے باعث چاند پر زندگی کے کوئی آثار نہیں پائے جاتے۔ یہ بات انسان بردار جہازوں کے ذریعے ثابت ہو چکی ہے۔ دن کے وقت اس میں سخت گرمی ہوتی ہے اور رات سرد ہوتی ہے۔ یہ اختلاف ایک گھنٹے کے اندر واقع ہو جاتا ہے۔ |
| lexicalization | urd: چاند |
| Uzbek |
| has gloss | uzb: Bu maqola Yer yoʻldoshi haqidadir. Oy soʻzining boshqa maʼnolari uchun Oy maqolasiga qarang. |
| lexicalization | uzb: Oy |
| Venetian |
| has gloss | vec: Ła Łuna el xe el único satèłite natural de ła Tera. El astro pi visin (ła distansa media fra el sentro de ła Tera e ła Luna el xe de 384.400 km) e el pi grando conosesto. El so diàmetro el xe de meno de un terso del terestre (3.476 km), ła so superfisie ła xe na na quarta parte (37.700.000 km²), e el so volume sirca 21.860.000 km³). |
| lexicalization | vec: łuna |
| Vietnamese |
| has gloss | vie: Mặt Trăng (tiếng Latin: Luna, ký hiệu: ☾) là vệ tinh tự nhiên duy nhất của Trái Đất và là vệ tinh tự nhiên lớn thứ năm trong Hệ Mặt Trời. |
| lexicalization | vie: Mặt Trăng |
| Vlaams |
| lexicalization | vls: Moane |
| Volapük |
| has gloss | vol: Mun binon munäd natik balik Tala, kel topon 340 516 km de planet obsik. Masat onik binon 7,349 × 1022 kg. |
| lexicalization | vol: Mun |
| Võro |
| has gloss | vro: Kuu om taivakihä, miä tiirotas ümbre Maa. Tä om Maalõ kõgõ ligemb taivakihä, keskmäne kavvus Maa ja Kuu keskpunktõ vaihõl om 384 403 kilomiitret. |
| lexicalization | vro: Kuu |
| Waray (Philippines) |
| has gloss | war: An Bulan amo an naguusa nga natural nga satelyt han kalibutan. |
| lexicalization | war: Bulan |
| Walloon |
| has gloss | wln: Li Lune u lune (on prononce ossu "Lëne"; on dit eto, purade imådjreçmint, li Beaté u l Bele), c est l' seu satelite del Daegne. |
| lexicalization | wln: Lune |
| Wu Chinese |
| has gloss | wuu: ดวงเดือน ดวงจันทร์ 月，又叫月亮，天文學上叫伊做月球，伊是地球唯一个自然衞星。 人类个第二光源。而叫月球呢，就是天文學家个發現，月光其實是一个球體，作以就拨叫作月球喇。 |
| has gloss | wuu: 月球，俗称月亮，也叫“亮月”。绕地球转个一颗天然卫星。伊是地球唯一一颗天然卫星，而且是离地球最近个天体，搭地球平均距离是384,400公里。天文学用 来表示月球。 |
| lexicalization | wuu: 月球 |
| lexicalization | wuu: 月 |
| Yiddish |
| has gloss | yid: די לבנה (וויסנשאפטליך: לונאַ) איז די נאַטורליכע סאטעליט ארום דער ערד פלאנעט. די ווייטקייט צווישן די ערד מיט די לבנה איז 380.000 קילאָמעטער. די לבנה מאַכט די קרייז אין 27.32 טעג. דער געוויינליכער חודש איז לענגער בערך צוויי טעג, ווייל ביידע, די ערד און די לבנה, גייען ארום די זון. די דורכשניטליכע ריכטיגע מאנאַט-צייט איז 29 טעג, 12 שטונדן מיט 3.33 סעקונדעס. |
| lexicalization | yid: לבנה |
| Yoruba |
| has gloss | yor: Òsùpá je oluyipo (satellite) ile-aye. Arinidaji jijinnasi lati ile aye titi de ori osupa je 384,403 kilometres. Eyi je ilaarin ona 30 ile-aye. Ilaarin osupa je 3,474 kilometres - to je pe die lo fi ju okan ninu merin lo si ti ile-aye. Eyi si je pe kikuninu (volume) osupa je 1/50th pere ti ile-aye. Fifa iwuwosi re je 1/6th si ti ile-aye. Osupa n yipo ile-aye ni ekan larin ojo 27.3 (ojo metadinlogbon ole ni wakati meta). |
| lexicalization | yor: Òsùpá |
| Yue Chinese |
| has gloss | yue: :月指咗來呢度，如果想搵一年十二個月嘅月，睇下月份 |
| lexicalization | yue: 月光 |
| Chuang |
| has gloss | zha: Ronghndwen dwg ... |
| lexicalization | zha: Ronghndwen |
| Chinese |
| has gloss | zho: 月球，俗稱月亮，古稱太陰，是指环绕地球运行的一颗卫星。它是地球唯一的一颗卫星和离地球最近的天体，与地球之间的平均距离是384,400千米。天文学上用 来代表月球。 |
| lexicalization | zho: 月球 |
